Μία ωραία άποψη του Γιάννη Ιωαννίδη για το Ε στο ανατολικό αέτωμα του ναού των Δελφών του Απόλλωνα το οποίο συμπεριλαμβάνει και στο βιβλίο του “Το αρχέτυπο των θεάτρων”
Στην κορυφή του ανατολικού αετώματος του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς υπήρχε ένα μοναδικό σύμβολο, το «Ε». Μέχρι σήμερα οι ερμηνείες, που δόθηκαν για το «Δελφικό Ε», ήταν φιλοσοφικές. Συνήθως το προσδιορίζουν ως γράμμα -ε- ή ως αριθμό «5». Το μεγαλύτερο σύνολο των ερευνητών, πιστεύει ότι το «Ε» είναι γράμμα αλφαβήτου. Η εικόνα και το σχήμα του είναι που οδηγεί στην ερμηνεία του ως γράμμα της αλφαβήτου και στην απορία τι μπορεί να υπονοεί.
Πολλοί αναφέρονται ότι το «Ε» συνοδεύεται από το «Ι» δηλαδή «ΕΙ» και το ερμηνεύουν ως «είσαι».
Αρκετοί θεωρούν ως αριθμός αντιπροσωπεύει το πέντε. Για πολλούς συμβολίζει τα πέντε στοιχεία: γη, αέρας, νερό, φωτιά και αιθέρας.
Κατά τον Λαμπρία, τον αδελφό του Πλούταρχου, το «Ε» δήλωνε τον αριθμό των πέντε από τους επτά σοφούς, δηλαδή των Θαλή, Σόλωνα, Χίλωνα, Βία, και Πιττακό, διαχωρίζοντας τον Κλεόβουλο και τον Περίανδρο, διότι πήραν τον τίτλο του σοφού με πλάγιο τρόπο.
Κάθε λατρεία στην πάροδο του χρόνου, επειδή αντιλαμβάνεται ότι είναι μάταιος κόπος να αντιπαλέψει με την αποδεδειγμένη αλήθεια της επιστήμης, προσαρμόζει την θεολογική θεωρία της σύμφωνα με τις τελευταίες επιστημονικές αλήθειες.
Σύμφωνα με τον Ηράκλειτο, το «Ε» στην κορυφή του αετώματος «ούτε κρύπτει, ούτε λέγει, αλλά ΣΗΜΑΙΝΕΙ».
Συμβαδίζοντας με την ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων σοφών πρέπει μέσα στην απλότητα να βρούμε τη λύση του μεγαλύτερου γρίφου των Δελφών. Η πρόταση που κάνω είναι το «Ε» να το δούμε ως ένα απλό σχήμα. Ούτε ως γράμμα, ούτε ως αριθμό, αλλά ως ένα σύμβολο.
Η έννοιά του είναι τόσο απλή, όσο και οι Λακωνικές «απαντήσεις» των Ελλήνων φιλοσόφων σε ερωτήματα ζωής.
Είναι ένα άφωνο ιδεόγραμμα, το ιδεόγραμμα που απλά «σημαίνει». Αντίθετα, εάν θεωρήσουμε ότι είναι το γράμμα «Ε», τότε είναι ένας ήχος αποτυπωμένος και «λέγει».
Το Δελφικό «Ε» ως ιδεόγραμμα «σημαίνει» τον «λόγο», δηλαδή την «αναλογία». Στο «Ε» των Δελφών είναι φανερή η σκέψη του Θαλή, που την «επέβαλε» στους υπόλοιπους σοφούς, οι οποίοι κλήθηκαν για να εμπλουτίσουν με απαύγασμα σοφίας τον Ναό.
Αρκετοί αναφέρουν ότι το «Ε» συνοδευόταν από ένα «Ι». Και τα δύο μαζί μάς δίνουν το «ΕΙ» και όπως σημείωσα παραπάνω το ερμηνεύουν φιλοσοφικά με την λέξη «είσαι». Αυτό θα σήμαινε ότι «λέγει» και έρχεται σε αντίθεση με την ρήση του «δεν λέγει».
Ο ναός είναι γεμάτος με αποφθέγματα ως συμβουλές προς τον άνθρωπο αλλά λείπει κάτι ως προς την έρευνα της φύσης. Και ποιο είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα του ανθρώπου ως προς την φώτιση του για την φύση που τον περιβάλλει η αποδεδειγμένη γνώση;.
Το «Ε» είναι ένα άφωνο ιδεόγραμμα που απλά σημαίνει. Ο «λόγος» στην πράξη χρειάζεται έναν «κανόνα», για να επιτευχθεί η μέτρηση. Ο Θαλής προΐστατω των σοφών και στις δύο συναντήσεις. Οι υπόλοιποι σοφοί ήταν θεωρητικοί, φιλόσοφοι, ποιητές και πολιτικοί. Ενώ ο Θαλής ήταν μαθηματικός, γεωμέτρης, φυσικός, αστρονόμος. Είναι ο πρώτος απ’ όλους τους σοφούς, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη.
Στην κορυφή του τριγώνου στο ανατολικό αέτωμα του Ναού του Απόλλωνα τοποθετήθηκε ο «Αδιαμφισβήτητος Λόγος», που κυριαρχεί σε όλο το φυσικό σύμπαν. Αυτό, που δεν σηκώνει ρητορική συζήτηση, μεταξύ των σοφών, είναι ο «Λόγος», η «Αναλογία», επειδή είναι αυταπόδεικτο.
Είναι γνωστό στους «σοφούς» ότι η γεωμετρία είναι η αδιαμφισβήτητη γνώση. Είναι το κλειδί της αναγνώρισης μεταξύ των σοφών σε όλον τον κόσμο. Πρέπει να θυμηθούμε ότι στο ταξίδι του Θαλή στην Αίγυπτο αυτό ήταν το «κλειδί», ώστε να γίνει αποδεκτός από τον Φαραώ Άμασι και τους ιερείς της Αιγύπτου. Του τέθηκε λοιπόν ένα ερώτημα, για να γίνει αντιληπτό, εάν γνώριζε ή όχι γεωμετρία. Πιο συγκεκριμένα, του είπαν ότι από την εποχή της κατασκευής της πυραμίδας του Χέοπα ξέχασαν τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζουν το ύψος της. Τότε, το «ραβδί», του Θαλή λειτούργησε σαν κανόνας μέτρησης και το τρίγωνο «ραβδί, ακτίνα φωτός και σκιά», μαζί με το άλλο όμοιο τρίγωνο «Πυραμίδα, ακτίνα φωτός και σκιά», δια του «λόγου» των όμοιων τριγώνων, έδωσε την απάντηση. Ο θεός ήλιος Απόλλωνας βοήθησε στην απάντηση με τις ακτίνες του. Στα αγάλματα του οι ακτίνες ως κορώνα στο κεφάλι του εκδράμουν προς όλες τις κατευθύνσεις. Όταν παρατηρούμε τις ακτίνες του ήλιου τα όμορφα δειλινά δεν είναι παράλληλες αλλά φυγοκεντρικές από τον ήλιο. Επομένως δεν έφθανε, μόνον αυτό ως απάντηση. Όταν ο Θαλής μέτρησε το ύψος της πυραμίδας, έπρεπε να «αναφερθεί σε μια παραδοχή». Η υποχρεωτική επιστημονική παραδοχή ήταν και είναι «ότι οι ακτίνες του ήλιου πρέπει να θεωρηθούν παράλληλες», όταν πέφτουν στο αντικείμενο και στον κανόνα, για να θεωρηθούν όμοια τα τρίγωνα.
Στην επιστημονική έρευνα και μέτρηση είσαι υποχρεωμένος να ξεκινήσεις με την παραδοχή της παραλληλίας. Σε αυτήν την παραδοχή αναφέρεται και ο Ερατοσθένης, εκτός της σφαιρικότητας της γης, κατά τη δική του μέτρηση για το μήκος της περιφέρειας της.
Πολύ θα θεωρήσουν ότι είναι αυτονόητο οι ακτίνες να «θεωρηθούν παράλληλες», διότι ο ήλιος είναι μακριά και αρκετά μεγάλος, οπότε η διαφορά είναι πολύ μικρή. Στις πανεπιστημιακές, όμως, κοινότητες σε μια γωνία του πίνακα πάντα αναγράφεται η παραδοχή της παραλληλίας για να ισχύει η λύση του προβλήματος. Όταν ο Αρίσταρχος θέλησε να μετρήσει την απόσταση γης σελήνης, θεώρησε ότι οι ακτίνες δεν είναι παράλληλες. Δηλαδή στην φάση του πρώτου τέταρτου της σελήνης (το ίδιο και στο τέταρτο τετάρτου), οι ακτίνες του ήλιου που πέφτουν στην σελήνη με την απόσταση σελήνης γης, είναι κάθετες μεταξύ τους. Επομένως από την γη μετρώντας προς τον ήλιο την γωνία που σχηματίζει η υποτείνουσα του ορθογώνιου τριγώνου γη, ήλιος, σελήνη θεωρούμε ότι οι ακτίνες δεν είναι παράλληλες.
Το «Ε» σχηματίζεται από τρεις παράλληλες γραμμές και μια κάθετη, που τέμνει τις οριζόντιες. Οποιοδήποτε γράμμα «Ε» της πρώιμης ή της κλασικής αλφαβήτου και να διαλέξουμε, υπάρχουν σε αυτό παράλληλες γραμμές και μια γραμμή που τις τέμνει. Μας τονίζει έτσι τις γεωμετρικές σχέσεις ισότητας, παραπληρωματικών και συμπληρωματικών γωνιών που δημιουργούνται.
Το «Ε» είναι ένα ιδεόγραμμα που σημαίνει αδιαμφισβήτητα το «λόγο», την «αναλογία» μαζί με την προϋπόθεση ότι οι ακτίνες του ήλιου πρέπει να θεωρούνται παράλληλες.
Το «Ε» των Δελφών δεν είναι γράμμα. Είναι ένα άφωνο ιδεόγραμμα του «λόγου», χωρίς να λέγει ή να κρύπτει.
Ως ιδεόγραμμα χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε γραπτό σήμα, που αναπαριστά μια ιδέα. Ιδεόγραμμα μπορεί να είναι είτε ένα σημείο είτε μία παράσταση, που να μοιάζει ακόμα και με γράμμα, χωρίς όμως να εκφράζει φθόγγο ή συλλαβή, αλλά κάποια ολόκληρη έννοια.
Δηλαδή, η μέτρηση της πυραμίδας ή οποιαδήποτε μέτρηση, που χρησιμοποιεί την ακτίνα του θεού Απόλλωνα – Ήλιου, προϋποθέτει ότι, για να ισχύσει η αναλογία των όμοιων τριγώνων, πρέπει να συμπεριλάβει την απαραίτητη προϋπόθεση ότι οι ακτίνες του ήλιου θεωρούνται παράλληλες. Εάν δεν γίνει γνωστή αυτή η προϋπόθεση, δεν ισχύει η μέτρηση. Υποθέτοντας ότι οι ακτίνες είναι παράλληλες με ένα ταπεινό ραβδί μπορεί να γίνει κατανοητή η δημιουργία του θεού.
«Ὁ ἄναξ, οὗ τὸ μαντεῖόν ἐστι τὸ ἐν Δελφοῖς,
οὔτε λέγει
οὔτε κρύπτει
σημαίνει»
«Δεν λέγει» διότι το «Ε» που εμφανίζεται στην κορυφή του αετώματος δεν είναι γράμμα της αλφαβήτου,
«Δεν κρύπτει» διότι ως σχήμα, μας αποκαλύπτει,
«Σημαίνει» ότι η ράβδος τέμνει παράλληλες ακτίνες.
Καλύπτονται, έτσι, και οι τρεις υποθέσεις στα λεγόμενα του Ηράκλειτου. Μας πληροφορεί ότι η γεωμετρία είναι το απόλυτο εργαλείο για την κατανόηση του έργου του θεού.
Μην ξεχνάμε ότι το Δελφικό Ε το επέβαλε ο Θαλής.
